Το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, με την υποστήριξη του Υπουργείου Μακεδονίας – Θράκης, «ταξιδεύει» στη Μακεδονία και τη Θράκη με «όχημα» τη Συλλογή Κωστάκη και πρώτη στάση, την Καβάλα.
Η έκθεση «Διαδρομές της Ρώσικης Πρωτοπορίας: έργα από τη Συλλογή Κωστάκη του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης», θα εγκαινιαστεί το Σάββατο 10 Φεβρουαρίου 2007, στις 8 το βράδυ, από τον Υπουργό Μακεδονίας – Θράκης, Γιώργο Καλαντζή, στο Αρχαιολογικό Μουσείο Καβάλας.
Στην έκθεση, που θα παραμείνει στην Καβάλα μέχρι τις 11 Μαρτίου 2007, παρουσιάζονται 62 αντιπροσωπευτικά έργα των σημαντικότερων Ρώσων καλλιτεχνών της περιόδου 1900-1930, που προέρχονται από τη Συλλογή Κωστάκη του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης –μια από τις σημαντικότερες ανά τον κόσμο συλλογές Ρωσικής Πρωτοπορίας και που αριθμεί στο σύνολό της περισσότερα από 1.270 έργα.
Πίνακες ζωγραφικής, σχέδια, κατασκευές και τυπώματα αποτελούν το βασικό κορμό της έκθεσης, που σκοπό έχει να αποτυπώσει και να παρουσιάσει την εξέλιξη της Ρώσικης Πρωτοπορίας και τα σημεία που την καθόρισαν. Πρόκειται για έργα των Καζιμίρ Μαλέβιτς, Ιβάν Κλιούν, Λιουμπόφ Ποπόβα, Ναντιέζντα Ουνταλτσόβα, Ίλια Τσάσνικ, Μπορίς και Ξέναι Έντερ, Πάβελ Φιλόνοφ, Αλεξάντρ Ρώτσενκο, Σόλομον Νικρίτιν, Ιβάν Κουντριασόφ και Νικολάι Γκρίνμπεργκ. Καλλιτέχνες, οι οποίοι εκπροσωπούν τα βασικά κινήματα της Ρωσικής Πρωτοπορίας: Μετιμπρεσιονισμός, Αφαίρεση, Κυβοφουτουρισμός, Σουπρεματισμός, Κονστρουκτιβισμός, Αναλυτική Τέχνη, Οργανική Παιδεία.
Παράλληλα, η έκθεση φιλοδοξεί να υπογραμμίσει ότι κινητήρια δύναμη των καλλιτεχνών-εκπροσώπων της Ρωσικής Πρωτοπορίας δεν ήταν μόνο ο διαρκής πειραματισμός σε νέες μορφές έκφρασης και υλικών. Ταυτόχρονο ζητούμενο ήταν κυρίως η ουτοπική επιδίωξη της αλλαγής του κόσμου μέσα από καλλιτεχνικές διαδικασίες που ξεπερνούν τα στενά περιοριστικά όρια της ίδιας της τέχνης και επεκτείνονται στις κοινωνικές και πολιτικές δομές. Οι επισκέπτες της έκθεσης θα έχουν την ευκαιρία να δουν σημαντικά έργα της Συλλογής Κωστάκη, καρπό μιας επαναστατικής κοινωνίας με κύριο σύνθημα την ανατροπή των απαρχαιωμένων δομών και την αλλαγή. Η παρακμή στην οποία είχε οδηγηθεί η παλαιότερη τέχνη σε συνδυασμό με την επαναστατική νοοτροπία που είχε καταλάβει τα ρωσικά κοινωνικά στρώματα οδήγησαν στην αναζήτηση νέων μορφών τέχνης, συχνά μέσα από τη λαϊκή παράδοση, την αγιογραφία, την παιδική ζωγραφιά. Η επικράτηση της μορφής έναντι του περιεχομένου έγινε βασική αρχή των νέων πειραματισμών, εκδηλώθηκε θεωρητικά με τον φορμαλισμό και οδήγησε στην άνθηση όλων των τεχνών. Μετά το 1917 ιδρύθηκαν νέοι θεσμοί και ιδρύματα που υποστήριζαν την τέχνη της πρωτοπορίας.
«Ως Υπουργός αλλά και ως Μακεδόνας είμαι ιδιαίτερα υπερήφανος που το πρώτο ταξίδι της Συλλογής Κωστάκη στην Ελλάδα έχει αφετηρία την περιοχή μας», υπογραμμίζει ο Υπουργός Μακεδονίας– Θράκης, Γιώργος Καλαντζής και συμπληρώνει: «συνοδοιπόρος μας το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, ένα ελληνικό μουσείο με διεθνή ακτινοβολία, που εγκαινίασε μια νέα εποχή για την ελληνική παρουσία στα παγκόσμια εικαστικά δρώμενα».
Η Διευθύντρια του Κ.Μ.Σ.Τ., Μαρία Τσαντσάνογλου αναφέρει: «Σήμερα, που η συλλογή ανήκει πλέον στο Κ.Μ.Σ.Τ. της Θεσσαλονίκης και ακολουθεί μια νέα διαδρομή μελέτης και παρουσίασης μέσα από ερευνητικά προγράμματα και μεθοδικά οργανωμένες εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό, διαπιστώνουμε ότι η ρωσική πρωτοπορία δεν είναι ένας χώρος συμπαγής αλλά μάλλον ένα πολύ ρευστό πλαίσιο μέσα στο οποίο ομάδες, καλλιτέχνες, τεχνικές και θεωρίες αλληλοϋποστηρίχτηκαν και αλληλοσυγκρούστηκαν, εξελίχτηκαν και αυτοαναιρέθηκαν, διακήρυξαν και αποκήρυξαν. Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο, είναι εξαιρετικά σημαντική η πρωτοβουλία του Υπουργείου Μακεδονίας – Θράκης να υποστηρίξει μια διαδρομή εκθέσεων της συλλογής στον ελλαδικό χώρο».
Από την πλευρά του ο Πρόεδρος Δ.Σ. του Κ.Μ.Σ.Τ., Γιώργος Τσάρας τονίζει: «Η πρωτοβουλία του Υπουργού Μακεδονίας- Θράκης Γιώργου Καλαντζή και των συνεργατών του συνεπικουρεί και συμπορεύεται με τη δική μας διάθεση και τον εκθεσιακό μας προγραμματισμό για «έξοδο» προς την περιφέρεια. Με την παρούσα έκθεση και κυρίως με την περιοδεία της σε άλλες πόλεις της χώρας, αποδεικνύει έμπρακτα τη διάθεσή του να στηρίξει και να προβάλει δράσεις πολιτισμού. Η έκθεση «Διαδρομές της Ρωσικής Πρωτοπορίας: έργα της Συλλογής Κωστάκη του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης» είναι μια ενδεικτική και αντιπροσωπευτική έκθεση, μέρος μιας από τις σημαντικότερες συλλογές έργων της Ρωσικής Πρωτοπορίας διεθνώς».
Η έκθεση θα συνοδεύεται από κατάλογο, που θα διανέμεται στους μαθητές και τους επισκέπτες. Το έντυπο θα αναφέρεται στα βασικά κινήματα της περιόδου της ρωσικής πρωτοπορίας (1900 – 1930) και επιπλέον θα περιγράφει κάποια χαρακτηριστικά και μοναδικά ως προς την αισθητική και ιστορική αξία τους έργα τέχνης που ανήκουν στη Συλλογή Κωστάκη του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης. Επίσης, κατά τη διάρκεια της έκθεσης θα πραγματοποιούνται εκπαιδευτικά προγράμματα και ξεναγήσεις.
