Δικαιολογητικά και λοιπές πληροφορίες

Στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων της η Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Υποδομών και ειδικότερα το Τμήμα Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων ασχολείται μεταξύ άλλων με τον χαρακτηρισμό κτιρίων ως διατηρητέα, με τον χαρακτηρισμό οικισμών ως παραδοσιακούς, με τον χαρακτηρισμό τοπίων ιδιαίτερου κάλλους καθώς με τον χαρακτηρισμό τόπων ως ιστορικούς.

Στη συνέχεια περιγράφονται οι σχετικές διαδικασίες που ακολουθούνται:

Α. Παραδοσιακοί Οικισμοί

  1. Διαδικασία Ελέγχου μελετών

α. Οι μελέτες νέων κτιρίων εντός παραδοσιακών οικισμών δεν θα υποβάλλονται στο Υ.ΜΑ.Θ. για έγκριση. Θα εγκρίνονται από τις οικείες Πολεοδομικές Αρχές μετά από γνωμοδότηση των αντιστοίχων ΕΠΑΕ. Ο έλεγχος των Πολεοδομιών θα επικεντρώνεται στην τήρηση της νομιμότητας, δηλαδή των όρων δόμησης του οικείου Διατάγματος, του ΓΟΚ και των γενικών διατάξεων. Ο έλεγχος της ΕΠΑΕ θα επικεντρώνεται στη αισθητική πληρότητα του κτιρίου και στην ένταξή του στο γενικό πνεύμα του παραδοσιακού οικισμού.

β. Μπορεί σε περιπτώσεις ιδιάζουσες ή σοβαρών και σπουδαίων κτιρίων ή κτιρίων σε σημαντικές περιοχές η αρμόδια πολεοδομική αρχή να υποβάλλει το φάκελο στο Υ.ΜΑ.Θ προς έγκριση. Απαραίτητη προϋπόθεση εδώ είναι η διατύπωση της αιτιολογίας και η συνυποβολή του πρακτικού γνωμοδότησης της οικείας ΕΠΑΕ. Αντίθετα θα υποβάλλονται όλες οι μελέτες διατηρητέων καθώς και των κτιρίων, που χτίζονται σε όμορα οικόπεδα διατηρητέων. Για τις μελέτες διατηρητέων αυτές θα υποβάλλονται εις τριπλούν με πλήρη στοιχεία (αποτύπωση φωτογραφική – σχεδιαστική, τεχνική έκθεση υφισταμένου, πρόταση επισκευής με αιτιολογική έκθεση, περιγραφή επέμβασης , σχέδια, σχέδια λεπτομερειών και χρωματικές προτάσεις όψεων ). Μαζί με τη μελέτη θα υποβάλλεται και το πρακτικό της ΕΠΑΕ καθώς και κάθε άλλο στοιχείο ενισχυτικό της πρότασης της μελέτης.

γ. Για τα όμορα διατηρητέων θα υποβάλλεται η μελέτη μαζί με το αίτημα για τον καθορισμό ή όχι πρόσθετων όρων και περιορισμών δόμησης για τη προστασία και ανάδειξη του διατηρητέου, προς το οποίο γειτονεύουν. Σε περίπτωση που απαιτούνται όροι δόμησης να περιγράφονται σαφώς και σε κάποιο βαθμό λεπτομέρειας. Απαραίτητη εδώ είναι η γνωμοδότηση της οικείας ΕΠΑΕ, όπου θα τονίζεται η αναγκαιότητα καθορισμού όρων και περιορισμών δόμησης για την προστασία του διατηρητέου.

  1. Διαδικασία τροποποίησης ρυμοτομικών σχεδίων

Για τις περιοχές ανάπλασης, που περιλαμβάνουν παραδοσιακό οικισμό η απόφαση εκδίδεται από το Υ.ΜΑ.Θ. (Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε.) κατά το άρθρο 9 Ν. 2508/87. Ο καθορισμός των ορίων και όρων – περιορισμών δόμησης καθώς και η έγκριση ή τροποποίηση σχεδίων πόλεων και πολεοδομικών μελετών σε παραδοσιακούς οικισμούς γίνεται με Π. Δ., που εκδίδεται κατόπιν προτάσεως του Υ.ΜΑ.Θ. μετά από γνωμοδότηση του ΣΧΟΠ / Υ.ΜΑ.Θ (άρθρο 25 Ν. 2508/ 87).

  1. Οριοθέτηση παραδοσιακών οικισμών

Για την οριοθέτηση παραδοσιακών οικισμών η οποία γίνεται με Π.Δ. απαιτούνται:

α. Απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, η οποία θα συνοδεύεται από τοπογραφικό διάγραμμα στο οποίο θα είναι εμφανής η ακριβής οριοθέτηση του οικισμού.

β. Όλα τα αποδεικτικά τήρησης της σχετικής διαδικασίας ανάρτησης, δημοσίευσης και υποβολής ενστάσεων από τους ενδιαφερομένους.

γ. Απόφαση του ΣΧΟΠ της κάθε Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης. Ο πλήρης αυτός φάκελος θα υποβάλλεται στο Υπουργείο Μακεδονίας – Θράκης, προκειμένου να εκδοθεί το σχετικό Προεδρικό Διάταγμα καθορισμού ή επέκτασης του παραδοσιακού οικισμού.

Β. Χώροι, τόποι, τοπία ιδιαιτέρου κάλλους καθώς και ζώνες προστασίας εντός ή εκτός οικισμών

  1. Διαδικασία Ελέγχου.

α. Οι μελέτες ανέγερσης νέων κτιρίων ή επισκευών – επεκτάσεων υφιστάμενων κτιρίων ή αλλαγών χρήσεως δε θα υποβάλλονται στο Υ.ΜΑ.Θ. προς έγκριση. Θα εγκρίνονται από τις οικείες Πολεοδομικές Αρχές ως προς τη νομιμότητα και την πληρότητα και από την ΕΠΑΕ ως προς την αισθητική αρτιότητα και την αρχιτεκτονική τους, η οποία θα πρέπει να εναρμονίζεται στην αισθητική του τοπίου, την προστασία του οποίου επιζητούμε.

β. Σε ειδικές περιπτώσεις, κατά την κρίση της Πολεοδομικής Αρχής, μπορούν να υποβάλλονται φάκελοι στο Υ.ΜΑ.Θ. προς έλεγχο και έγκριση. Οίκοθεν νοείται ότι υποβάλλονται υποχρεωτικά οι μελέτες διατηρητέων κτιρίων κάθε μορφής καθώς και οι μελέτες κατασκευής μεγάλων συγκροτημάτων κάθε επιτρεπόμενης χρήσης.

Γ. Ιστορικοί τόποι

  1. Διαδικασία έγκρισης - τροποποίησης ρυμοτομικών σχεδίων

α. Γενικά απαιτείται η έκδοση Προεδρικού Διατάγματος κατά τις διατάξεις των άρθρων 9 και 25 του Ν. 2508/97, 29 του Ν. 2831/2000 και 10 του Ν. 3044/02. Επ’ αυτού έχει εκδοθεί και η υπ’ αριθμό 29454 21/7/2003 εγκύκλιος της Διεύθυνσης Πολεοδομικού Σχεδιασμού του ΥΠΕΧΩΔΕ.

β. Για τις περιπτώσεις των ιστορικών τόπων η πρόταση γίνεται από τον Υπουργό Πολιτισμού. Ο ΥΜΑΘ ασκεί τις αρμοδιότητες του ΥΠΕΧΩΔΕ όπου για τη Μακεδονία και Θράκη ο Ν. 3028/2002 αναφέρεται σε αρμοδιότητες του ΥΠΕΧΩΔΕ, καθόσον αυτές έχουν μεταβιβασθεί στο ΥΜΑΘ.

γ. Η διαδικασία είναι ίδια μ’ αυτή που αφορά την έκδοση Π.Δ., δηλαδή περιλαμβάνει την αρχική πρόταση εκ μέρους του Υπουργείου ή του Φορέα (συνήθως ο οικείος ΟΤΑ), το σώμα της μελέτης που αποτελείται από το κείμενο και τους χάρτες, την τήρηση της νόμιμης διαδικασίας ανάρτησης , ενημέρωσης, υποβολής τυχόν αντιρρήσεων, γνωμοδοτήσεις συλλογικών οργάνων (ΕΠΑΕ, ΣΧΟΠ Νομού ή Περιφέρειας), οριστική πρόταση της Υπηρεσίας, σύνταξη σχεδίου Π.Δ., αποστολή στο ΣτΕ για επεξεργασία, επιστροφή και υπογραφή από τον Υπουργό και τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τέλος δημοσίευση στο ΦΕΚ .

Δ.   Διατηρητέα κτίρια κάθε μορφής προστασίας

  1. Διαδικασία ελέγχου σύνταξης και έγκρισης μελετών επισκευής και αποκατάστασης διατηρητέων κτιρίων

Υποβάλλονται στο Υπουργείο υποχρεωτικά όλες οι μελέτες, που αφορούν κάθε επέμβαση (από βαφή μέχρι ανακατασκευή) σε διατηρητέα κτίρια. Οι Πολεοδομικές Αρχές μετά από έλεγχο πληρότητας και έλεγχο κατά ΓΟΚ και αφού εξασφαλίσουν τη σχετική γνωμάτευση της ΕΠΑΕ (να σημειωθεί ότι η ΕΠΑΕ γνωματεύει, δεν εγκρίνει) υποβάλλει το φάκελο στο Υ.ΜΑ.Θ. μαζί με το σχετικό πρακτικό της ΕΠΑΕ, στο οποίο να αιτιολογείται κάθε πρόταση αυτής.

Ως προς το περιεχόμενο των φακέλων που υποβάλλονται, αυτοί θα πρέπει να περιέχουν τουλάχιστον τα παρακάτω στοιχεία:

α). Αποτύπωση της υπάρχουσας κατάστασης του κτιρίου, δηλαδή:

1). Φωτογραφική αποτύπωση (φωτογραφίες εσωτερικές και εξωτερικές. Φωτογραφίες από λεπτομέρειες του κτιρίου. Φωτογραφίες από το περιβάλλον- γειτονιά του κτιρίου, όλες σε χαρτόνια 21 χ 30 εκ. ).

2). Σχεδιαστική αποτύπωση του υπάρχοντος κτιρίου όπως είναι πριν από την επέμβαση (κατόψεις, όψεις, τομείς, τοπογραφικό, κάλυψη, ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες).

3). Τεχνική περιγραφή της υπάρχουσας κατάστασης και των ενδιαφερόντων αρχιτεκτονικών, μορφολογικών, αισθητικών κ.ά. στοιχείων, που αξίζει να προσεχθούν ιδιαίτερα.

β). Πρόταση επισκευής ή και αποκατάστασης ή και διαρρύθμισης. Να τονίζεται στον τίτλο της άδειας εάν είναι επισκευή, επισκευή και αποκατάσταση, διαρρύθμιση, προσθήκη, αλλαγή χρήσης κ.ο.κ.. Η πρόταση πρέπει να περιλαμβάνει απαραίτητα:

1). Αιτιολογική έκθεση των επεμβάσεων πάνω στο κτίριο. Εδώ εξηγούνται οι λόγοι της επέμβασης (αρχιτεκτονικοί, στατικοί, λειτουργικοί, διατήρησης, κοινωνικοί, αισθητικοί, οικονομικοί κ.ο.κ.).

2). Τεχνική Έκθεση, όπου θα εξηγείται αρχικά η φιλοσοφία της επέμβασης στο κτίριο, θα γίνεται λεπτομερής περιγραφή των επισκευών της πρότασης και δε θα αναφέρονται γενικότητες. Ακόμη θα γίνεται λεπτομερής περιγραφή του τρόπου επισκευής και αποκατάστασης (π.χ. στη θεμελίωση, στο φέροντα οργανισμό, στις τοιχοποιίες, στη στέγη, στα ταβάνια, κουφώματα, σκάλες, κάγκελα, δάπεδα κ.ο.κ.).

3). Σχέδια της πρότασης επισκευής και αποκατάστασης με όλες τις απαιτούμενες λεπτομέρειες (κατόψεις, όψεις, τομές, τοπογραφικό, κάλυψη, κατασκευαστικές λεπτομέρειες επέμβασης).

4). Χρωματικές προτάσεις των όψεων.

Όλα τα παραπάνω μετά από τη σχετική γνωμάτευση της οικείας ΕΠΑΕ και μαζί με αντίγραφο του πρακτικού αυτής θα υποβάλλονται στο Υπουργείο σε τρεις σειρές μέσα σε ασφαλή φάκελο με τους ανάλογους υποφακέλους.

Ε. Κτίρια προτεινόμενα για χαρακτηρισμό

  1. Διαδικασία Ελέγχου

α. Στην πρώτη περίπτωση συστήνεται ομάδα εργασίας σε κάθε Δήμο. Η ομάδα αυτή σε συνεργασία με τη Δ/νση Κοινωνικής - Πολιτιστικής Ανάπτυξης & Επικοινωνίας του ΥΜΑΘ προχωρεί στην καταγραφή των προς χαρακτηρισμό προτεινόμενων κτιρίων ή άλλων στοιχείων πολεοδομικού ή αστικού εξοπλισμού. Ο πίνακας αυτός τίθεται υπόψη του Δημοτικού Συμβουλίου και με το πρακτικό αυτού καθώς και τα στοιχεία του κάθε κτιρίου υποβάλλεται στο ΥΜΑΘ για την κίνηση της διαδικασίας χαρακτηρισμού, η οποία περιλαμβάνει αποστολή αιτιολογικής έκθεσης, ανάρτηση στο Δήμο και τοπική δημοσίευση, υποβολή τυχόν αντιρρήσεων, εξέταση αυτών και έκδοση της απόφασης χαρακτηρισμού, η οποία δημοσιεύεται στο ΦΕΚ.

β. Στη δεύτερη περίπτωση υποβάλλεται στην οικεία πολεοδομική αρχή φάκελος με μελέτη κατεδάφισης για έκδοση της κατά νόμον άδειας. Η πολεοδομία παραπέμπει το φάκελο στην ΕΠΑΕ, όπως γίνεται σε όλες τις περιπτώσεις κατεδάφισης. Η ΕΠΑΕ γνωματεύει είτε υπέρ της κατεδάφισης, είτε υπέρ του χαρακτηρισμού του υπόψη κτιρίου ως διατηρητέου. Ο φάκελος μαζί με το πρακτικό της ΕΠΑΕ υποβάλλεται στο ΥΜΑΘ για τελική κρίση. Εάν η κρίση είναι υπέρ της κατεδάφισης ο φάκελος επιστρέφεται στην Πολεοδομία για την έκδοση της άδειας κατεδάφισης. Εάν η κρίση είναι υπέρ του χαρακτηρισμού τότε ακολουθείται η διαδικασία χαρακτηρισμού με την κοινοποίηση της σχετικής αιτιολογικής έκθεσης προς τους ιδιοκτήτες κατά τα προβλεπόμενα στο άρθρο 4 παρ. 2 α & β του Ν.1577/85.

Στ. Κτίρια σε όμορα ακίνητα (οικόπεδα) διατηρητέων κτιρίων

  1. Διαδικασία Ελέγχου

Οι μελέτες για ανέγερση οικοδομών ή προσθηκών στα υφιστάμενα κτίρια ομόρων οικοπέδων διατηρητέων κτιρίων υποβάλλονται στο ΥΜΑΘ προς έγκριση. Προηγουμένως παραπέμπονται υποχρεωτικά στην ΕΠΑΕ, η οποία γνωμοδοτεί και προτείνει την έγκριση ή όχι της αντίστοιχης μελέτης. Κριτήριο εδώ είναι η προστασία και ανάδειξη των διατηρητέων κτιρίων, δηλαδή της αρχιτεκτονικής κυρίως φυσιογνωμίας τους. Εάν προτείνεται ο ορισμός ειδικών όρων και περιορισμών δόμησης και χρήσης τότε αυτοί ορίζονται κατά τη διαδικασία του χαρακτηρισμού διατηρητέων, που καθορίζεται στην παράγραφο 2 περίπτωση α´ του άρθρου 4 του ΓΟΚ.

Εάν δεν απαιτείται ο ορισμός ειδικών όρων και περιορισμών δόμησης και χρήσης τότε εγκρίνεται η μελέτη είτε ως έχει είτε με παρατηρήσεις ή προϋποθέσεις. Σε περίπτωση έγκρισης με παρατηρήσεις ο φάκελος δεν επιστρέφεται στην ΕΠΑΕ καθόσον η γνωμάτευση αυτής είναι προϋπόθεση για την τελική απόφαση του Υπουργείου. Κατόπιν αυτού η πολεοδομία θα εγκρίνει ανάλογα τη μελέτη και θα χορηγεί την αντίστοιχη άδεια με την ενσωμάτωση των παρατηρήσεων ή προϋποθέσεων που καθορίζει το ΥΜΑΘ.

Ζ. Κτίρια για κατεδάφιση

  1. Διαδικασία Ελέγχου

Ακολουθείται η διαδικασία χαρακτηρισμού η οποία περιγράφεται αμέσως παρακάτω.

Η. Κτίρια προς χαρακτηρισμό καθώς και στοιχεία του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος

  1. Διαδικασία Ελέγχου

α. Η διαδικασία χαρακτηρισμού κτιρίων, τμημάτων κτιρίων ή συγκροτημάτων κτιρίων καθώς και στοιχείων του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος καθώς και στοιχείων πολεοδομικού εξοπλισμού περιγράφεται στο άρθρο 4 παρ. 2 α & β και 3 α, β & γ του ΓΟΚ.

β. Τονίζεται εδώ ότι η ενέργεια χαρακτηρισμού είναι υποχρέωση της Διοίκησης κατά συνταγματική επιταγή και αποτελεί προληπτική δράση της Διοίκησης για την προστασία της φυσικής και αρχιτεκτονικής κληρονομιάς. Ακόμη είναι και καθήκον των πολιτών. (άρθρο 24 παρ. 1 του Συντάγματος).

γ. Κατά συνέπεια η Υπηρεσία μπορεί να προβεί σε χαρακτηρισμό κτιρίων και λοιπών στοιχείων με δική της πρωτοβουλία αλλά και κατόπιν αιτήσεων των πολιτών. Η αίτηση για χαρακτηρισμό ενός κτιρίου ή άλλου στοιχείου του περιβάλλοντος ως διατηρητέου, υποβάλλεται στην αρμόδια Δ/νση του ΥΜΑΘ και πρέπει να περιλαμβάνει τα παρακάτω στοιχεία:

  1. Περιγραφή του κτιρίου.
  2. Φωτογραφίες όλων των όψεων και εσωτερικές αν είναι δυνατόν.
  3. Σχέδιο κατόψεως και άλλα εάν υπάρχουν.
  4. Χάρτης της περιοχής στην οποία βρίσκεται το κτίριο.
  5. Διευθύνσεις και ονοματεπώνυμα των φερόμενων ιδιοκτητών.
  6. Ότι άλλο στοιχείο θα βοηθήσει στη διαμόρφωση γνώμης και λήψης απόφασης.

δ. Στην απόφαση χαρακτηρισμού μπορεί να αναφέρεται και η χρήση του κτιρίου ή η αλλαγή χρήσης αυτού. Η απόφαση χαρακτηρισμού του κτιρίου αποτελεί την ισχυρότερη κανονιστική διοικητική πράξη, η οποία αποσκοπεί στην προστασία και ανάδειξη του κτιρίου και ως εκ τούτου είναι ο κατεξοχήν κατευθυντήριος οδηγός επισκευής, προστασίας και ανάδειξής του.

ε. Με την ίδια διαδικασία μπορούν να καθορίζονται πρόσθετοι όροι και περιορισμοί δόμησης και χρήσης για την προστασία διατηρητέων, τα οποία έχουν χαρακτηρισθεί με παλαιότερες αποφάσεις. Κύριος σκοπός εδώ και η ανάδειξη και προστασία του κτιρίου και του ευρύτερου περιβάλλοντός του.

Θ. Διαδικασία ανακατασκευής διατηρητέου κτιρίου

α. Η ανακατασκευή γίνεται βάσει λεπτομερούς αποτύπωσης , θεωρημένης από την αρμόδια Πολεοδομία και φωτογραφικής και κάθε άλλης δυνατής τεκμηρίωσης της υφισταμένης κατάστασης, που απαιτείται πριν από την υλοποίηση των μέτρων που επιβάλλονται από το σχετικό πρωτόκολλο επικινδύνου ετοιμορροπίας και κατεδάφισης του κτιρίου (άρθρο 3 παρ. 5α Ν. 2831/2000)

β. Η ανακατασκευή εγκρίνεται με απόφαση του Υπουργού Μακεδονίας – Θράκης, που εκδίδεται ύστερα από αιτιολογημένη έκθεση της Δ/νσης Κοινωνικής Πολιτιστικής Ανάπτυξης και Επικοινωνίας του ΥΜΑΘ (άρθρο 3 παρ. 5α Ν. 2831/2000)

Ι. Ετοιμορροπία. Επικινδύνως Ετοιμόρροπα κτίρια

α. Γενικά ισχύουν οι διατάξεις του άρθρου 4 ΓΟΚ (Ν. 1577) όπως αυτό ισχύει μετά τις 13/6/2000. το από 13/22. 01. 1929 Π.Δ. περί επικινδύνων οικοδομών και η απόφαση 1343/1989 του ΣτΕ (τμ. Δ´).

β. Εάν το κτίριο είναι χαρακτηρισμένο ως διατηρητέο και κρίνεται από την αρμόδια επιτροπή επικινδύνως ετοιμόρροπο εν όλω ή εν μέρει τότε εφαρμόζονται οι διατάξεις του από 15/1/88 Π.Δ. (ΦΕΚ Δ´ 317/28.4.88) «Περί διατήρησης, επισκευής ή ανακατασκευής αρχιτεκτονικών, καλλιτεχνικών και στατικών στοιχείων διατηρητέων κτιρίων».

γ. Στην περίπτωση που κάποιο κτίριο είναι ετοιμόρροπο και κινείται η διαδικασία χαρακτηρισμού του ως διατηρητέου τότε κατά την απόφαση 1343/1989 του ΣτΕ η αρμόδια για τον έλεγχο του κινδύνου Υπηρεσία οφείλει να εξετάσει το θέμα άρσης της επικινδυνότητας με ήπια μέσα. Το θέμα γενικά καλύπτεται από τις διατάξεις του άρθρου 4 παρ. 5 α, β ,γ του ισχύοντος ΓΟΚ.

δ. Το πνεύμα της νομοθεσίας είναι ότι το διατηρητέο κτίριο δεν κατεδαφίζεται ούτε αποχαρακτηρίζεται εκτός των ειδικών περιπτώσεων πλάνης περί τα πράγματα. Ο νομοθέτης προβλέπει την αντιμετώπιση της ετοιμορροπίας με μία σειρά μέτρων που καλύπτουν ένα πλήρες φάσμα που αρχίζει από τις επισκευές, αποκατάσταση, κατεδάφιση ή καθαίρεση επικινδύνων μερών   ή τμημάτων και επισκευή έως την πλήρη ανακατασκευή. Η μελέτη ανακατασκευής εγκρίνεται με απόφαση του Υ.ΜΑ.Θ και για την απόφαση αυτή απαιτείται αιτιολογική έκθεση της Δνσης Κοινωνικής – Πολιτιστικής Ανάπτυξης & Επικοινωνίας.

Μετά τα παραπάνω εφιστάται η προσοχή των Υπηρεσιών στη σύνταξη των Πρωτοκόλλων Ετοιμορροπίας κτιρίων ιδιαίτερα αυτών, που έχουν κριθεί από τις μελέτες της ΕΠΑ ως προτεινόμενα προς χαρακτηρισμό. Ακόμα περισσότερο όταν εκβιάζονται αποχαρακτηρισμοί ή κατεδαφίσεις διατηρητέων κτιρίων με τη λογική του «επικινδύνως ετοιμόρροπου» και των κινδύνων, που αυτό εγκυμονεί για τους χρήστες ή περίοικους ή διερχόμενους κοντά και δίπλα από αυτό.

Τέλος τονίζεται ότι αυθαίρετες κατεδαφίσεις επιβάλλουν διοικητικές ποινές αλλά και η Διοίκηση είναι υπόλογη για παράλειψη οφειλόμενης ενέργειας (άρθρο 5 Π.Δ. 15.4.88/ ΦΕΚ Δ 317/ 28.4.88) καθώς και άλλες διατάξεις περί αυθαιρέτων ). Ιδιαίτερα υπόλογη είναι η Διοίκηση για παράλειψη οφειλόμενων ενεργειών στις περιπτώσεις προστασίας της Πολιτιστικής Κληρονομιάς.  

ΙΑ. Χρήσεις κτιρίων

α. Σε ιστορικούς τόπους θα εγκρίνονται μόνον από την αρμόδια Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων.

β. Στους παραδοσιακούς οικισμούς και περιοχές ιδιαίτερου Φυσικού κάλλους θα εγκρίνονται από την αρμόδια Πολεοδομία σύμφωνα με τα ισχύοντα Προεδρικά Διατάγματα.

γ. Στο ΥΜΑΘ θα υποβάλλονται προς έγκριση μόνον οι αλλαγές χρήσεων διατηρητέων κτιρίων και εξαιρετικές περιπτώσεις κτιρίων λόγω θέσης ή σπουδαιότητας.

ΙΒ. Βεβαιώσεις

α. Οι βεβαιώσεις για τις αρμόδιες ΔΟΥ ότι ένα κτίριο είναι διατηρητέο θα εκδίδονται από τις κατά τόπους πολεοδομίες , σύμφωνα με τους καταλόγους, που αποστέλλονται . Το ΥΜΑΘ θα κοινοποιεί αμέσως στις πολεοδομίες οποιονδήποτε νέο χαρακτηρισμό ή αλλαγή σε διατηρητέο κτίριο.

β. Από το ΥΜΑΘ θα εκδίδονται βεβαιώσεις μόνο για τη μεταφορά του Συντελεστή Δόμησης.

Στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων της η Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Υποδομών και ειδικότερα το Τμήμα Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων ασχολείται μεταξύ άλλων με τον χαρακτηρισμό κτιρίων ως διατηρητέα, με τον χαρακτηρισμό οικισμών ως παραδοσιακούς, με τον χαρακτηρισμό τοπίων ιδιαίτερου κάλλους καθώς με τον χαρακτηρισμό τόπων ως ιστορικούς.

Στη συνέχεια περιγράφεται το νομικό καθεστώς που διέπει τις σχετικές διαδικασίες.

Α. Παραδοσιακοί Οικισμοί

  1. Νομικό Καθεστώς Προστασίας

α. Τα άρθρα 3 και 4 του Ν. 1577/1985 ( Α 210) « Γενικός Οικοδομικός Κανονισμός», όπως αυτός τροποποιήθηκε με το Ν. 2831/2000 (Α140) «Γενικός Οικοδομικός Κανονισμός» και άλλες πολεοδομικές διατάξεις.

β. Νόμος υπ. αριθμ. 2508 άρθρο 25 παρ. 9β ΦΕΚ Α´ 124/13-6-1997 «Βιώσιμη οικιστική ανάπτυξη των πόλεων και οικισμών της χώρας»

γ. Το από 19-10-78 Προεδρικό Διάταγμα (Δ 594/13-11-78) «Περί χαρακτηρισμού ως παραδοσιακών οικισμών και καθορισμού των όρων και περιορισμών δομήσεως των οικοπέδων αυτών».

δ. Το Π.Δ. 358/86 (Α158) «καθορισμός αρμοδιοτήτων Υπουργείου Βόρειας Ελλάδας).

ε. Το ΠΔ/1-10-82 (ΦΕΚ 570/τ.Δ/30-11-82) «καθορισμός όρων και περιορισμών δόμησης του οικισμού Χώρας Σαμοθράκης»

στ. Το από 26-1-1990 Προεδρικό Διάταγμα (ΦΕΚ 115/τ.Δ/ 8-3-1990) «έγκριση πολεοδομικής μελέτης Χώρας Σαμοθράκης».

ζ. Τα Προεδρικά Διατάγματα για την άνω Πόλη

ΠΔ/ 12-3-1979 ΦΕΚ 197 Δ´/2-4-79

Π.Δ/ 17-5-1979 ΦΕΚ 313Δ´/31-5-79

ΠΔ/7-10-1980 ΦΕΚ 611Δ´/ 6-11-1980

ΠΔ/28-11-1985 ΦΕΚ 27Δ´/ 13-2-1986

Π.Δ/ 12-10-1995 ΦΕΚ 924 Δ´/ 7-11-95

Π Δ/ 7-12-1999 ΦΕΚ 904Δ´/21-12-99

η. Το από 29-3-1995 Π.Δ. (ΦΕΚ 248 Δ´/18-4-1995) «Χαρακτηρισμός του τομέα Α´ του οικισμού ΑΘΥΤΟΥ Ν. Χαλκιδικής ως παραδοσιακού και επιβολής ειδικών όρων και περιορισμών δόμησης».

θ. Το από 21-1-95 Π. Δ. (ΦΕΚ 74 Δ´/14-2-1995) «Χαρακτηρισμός οικισμού Σωτήρος Θάσου ως παραδοσιακού και επιβολή ειδικών όρων και περιορισμών δόμησης.

ι. Τα οικεία Διατάγματα, με τα οποία χαρακτηρίζονται οι οικισμοί ως παραδοσιακοί ή παραδοσιακά σύνολα.

ια .Οι ειδικές αποφάσεις χαρακτηρισμού κτιρίων εντός του παραδοσιακού οικισμού ή συνόλου, οι οποίες καθορίζουν όρους και περιορισμούς δόμησης και χρήσης. Αυτές αφορούν το κτίριο και μόνον και όχι το σύνολο του οικισμού.

ιβ. Εάν οι παραδοσιακοί οικισμοί είναι και ιστορικοί τόποι χαρακτηρισμένοι από το ΥΠ.ΠΟ., τότε η έγκριση από το ΥΠ.ΠΟ. προηγείται από την άδεια των υπολοίπων αρχών (άρθρο 10 παρ. 6 Ν. 3028). Για την έκδοση Π. Δ. της παραγράφου 8, άρθρου 10 του ιδίου Νόμου, η αρμοδιότητα του Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. ασκείται από του Υ.ΜΑ.Θ. για τις περιοχές της Μακεδονίας – Θράκης.

Β. Χώροι, τόποι, τοπία ιδιαιτέρου κάλλους καθώς και ζώνες προστασίας εντός ή εκτός οικισμών

  1. Νομικό Καθεστώς Προστασίας:

α.   Ο Ν. 1577/85 όπως αυτός τροποποιήθηκε με το Ν. 2831/2000 (Α140).

β. Π.Δ. 30-4-84 ΦΕΚ τ.Α. 54/30-4-84

γ. Απόφαση ΥΜΑΘ 1964/10-12-1991 ΦΕΚ 11Δ´/14-1-1992 «Χαρακτηρισμός ως τοπίου ιδιαίτερου φυσικού κάλλους της ευρύτερης περιοχής των συνόρων του Αγίου Όρους, μέχρι τα διοικητικά όρια του Δήμου Ιερισσού και των νήσων Αμμολιανής του Ν. Χαλκιδικής».

δ.   Απόφαση ΥΜΑΘ 51/31-1-1992 «Χαρακτηρισμός ως τοπίου ιδιαίτερου φυσικού κάλλους της ευρύτερης περιοχής των συνόρων του Αγίου Όρους, μέχρι τα διοικητικά όρια του Δήμου Ιερισσού και των νήσων Αμμολιανής του Ν. Χαλκιδικής».

ε    Απόφαση ΥΜΑΘ 1391/17-11-1992 ΦΕΚ 1331Δ/18-12-92«Χαρακτηρισμός ως τοπίου ιδιαίτερου φυσικού κάλλους περιοχής της κοινότητας Αφύτου (Τομέας Δ) Ν. Χαλκιδικής.

στ. Απόφαση ΥΜΑΘ 8383/92/28-1-93 ΦΕΚ 79Δ/17-2-93 «χαρακτηρισμός της ευρύτερης περιοχής του αρχαιολογικού χώρου Βεργίνας – Παλατιτσίων Ν. Ημαθίας ως τοπίου ιδιαίτερου φυσικού κάλλους».

ζ.   Π.Δ./25-7-95 ΦΕΚ 600Δ/9-8-95 «έγκριση πολεοδομικής μελέτης της έκτασης ιδιοκτησίας ΝΗΡΕΑΣ Α.Ε. στη θέση «Όρια Κοινότητας Ν. Ρόδα» ή «Μπαλμπανά» του δήμου Ιερισσού Ν. Χαλκιδικής»

η.   Απόφαση ΥΜΑΘ     1171 /13-3-1997 ΦΕΚΔ 275/7-4-97 «χαρακτηρισμός ως ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους της περιοχής του ορεινού όγκου Λαϊλιά»

θ.   Απόφαση ΥΜΑΘ 1221/29-4-2002 ΦΕΚΔ 428/24-5-2002 «Χαρακτηρισμός ζωνών ιδιαίτερου φυσικού κάλλους …….εντός του εγκεκριμένου Ρ.Σ. της πόλης Νάουσας του Ν. Ημαθίας»

ι.    Απόφαση ΥΜΑΘ 569/17-2-2003 ΦΕΚ Δ 215/12-3-2003 « Χαρακτηρισμός ως ζώνης ιδιαιτέρου κάλλους που περιβάλλει στοιχεία αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της κοίτης και των οχθών του Τριποτάμου – Μπαρμπούτας που περιλαμβάνονται εντός του ρυμοτομικού Σχεδίου της Βέροιας Ν. Ημαθίας.

ια.  Το οικείο Διάταγμα χαρακτηρισμού του τοπίου ή τόπου ιδιαιτέρου ή αισθητικού φυσικού κάλλους και οι ειδικές διατάξεις, που περιλαμβάνονται σ’ αυτό.

ιβ.  Οι όροι και περιορισμοί, που καθορίζονται από τυχόν συμβάσεις προστασίας του τόπου (Ramsar, Natura, κλπ. ) εάν ο τόπος περιλαμβάνεται σ’ αυτές.

ιγ.  Τα οικεία Διατάγματα και Αποφάσεις, που ισχύουν για τις περιοχές που εμπίπτουν στα όρια του τοπίου ή τόπου και δεν έχουν τροποποιηθεί από το Π. Δ. ή την απόφαση χαρακτηρισμού του τοπίου ιδιαίτερου κάλλους.

ιδ.  Ειδικά για την περιοχή των συνόρων του Αγίου Όρους ισχύει η 51/31-1-1992 απόφαση του Υπουργού Μακεδονίας – Θράκης ως προς τους ειδικούς όρους δόμησης με τις παρακάτω τροποποιήσεις:

ιε.  Οι μελέτες θα εξετάζονται από την αρμόδια κατά τόπο ΕΠΑΕ, δεν θα υποβάλλονται προς έγκριση στο ΥΜΑΘ και θα εγκρίνονται από τις οικείες πολεοδομικές αρχές, κατά το πνεύμα των όρων δόμησης που αναφέρονται στην παραπάνω απόφαση. Θα υποβάλλονται μόνο μελέτες σημαντικών κτιρίων ή συγκροτημάτων.

Γ. Ιστορικοί τόποι

  1. Νομικό Καθεστώς προστασίας

α.   Νόμος 3028/2002 Για την προστασία των Αρχαιοτήτων και εν γένει της Πολιτιστικής Κληρονομιάς (ΦΕΚ 153/τ.Α/28-6-2002)

β.   Για τους ιστορικούς τόπους στην περιοχή αρμοδιότητός του το Υπουργείο μας έχει εκδώσει:

1)      Για τη συνοικία «Βαρόσι» του Δήμου ´Εδεσσας Προεδρικό Διάταγμα για έγκριση της μελέτης ανάπλασης όπου και καθορίζονται ειδικοί όροι και περιορισμοί δόμησης ως και κτιριοδομικό κανονισμό (ΦΕΚ 401Δ/22-4-92)

2)      Για τις διατηρητέες περιοχές της Βέροιας Προεδρικό Διάταγμα για έγκριση μελέτης αναθεώρησης του ρυμοτομικού σχεδίου, όπου και καθορίζονται ειδικοί όροι και περιορισμοί δόμησης ως και κτιριοδομικό κανονισμό (ΦΕΚ 1209Δ´/ 28-9-93)

3)      Υπ´ αριθμό 5650/8-11-94 (ΦΕΚ 1217Δ´/ 22-11-94) Υπουργική απόφαση « Χαρακτηρισμός κτιρίων στα Λαδάδικα Θες/νίκης και επιβολή ειδικού κανονισμού προστασίας και περιορισμών και χρήσεων.

4)      Π.Δ./26-3-96 ( ΦΕΚ 391/τ.Δ´/19-4-96) « Τροποποίηση του εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου κοινότητας Ν. Ποτίδαιας Νομού Χαλκιδικής και επιβολή ειδικών όρων δόμησης.

5)      ΠΔ/ 11-9-96 (ΦΕΚ 1037/τ.Δ/ 11-9-96) « έγκριση μελέτης αναθεώρησης ρυμοτομικού Σχεδίου του οριοθετημένου τμήματος του οικισμού παλιάς Ξάνθης, επιβολή ειδικών όρων και περιορισμών δομήσεως και λοιπές πολεοδομικές ρυθμίσεις»

6)      Π.Δ./11-10-96 ( ΦΕΚ 1316/τ.Δ/12-11-96) « Περί έγκρισης Πολεοδομικής Μελέτης Επέκτασης – Αναθεώρησης της πόλης Σιάτιστας του Νομού Κοζάνης και επιβολής ειδικών όρων δόμησης»

7)      Π.Δ/22-4-97 (ΦΕΚ 374/τ.Δ/13-5-97) « έγκριση τροποποίησης του ρυμοτομικού Σχεδίου του ιστορικού τόπου «Λαδάδικα» Θεσσαλονίκης»

8)      Π.Δ./16-4-98 (ΦΕΚ 331/τ.Δ/20-5-98) « Τροποποίηση ρυμοτομικού σχεδίου για την πεζοδρόμηση της οδού Κλεισούρας στη Θεσσαλονίκη»

9)      Π.Δ/18-11-98 (ΦΕΚ 28/τ.Δ/25-1-99) « Περί Αναθεωρήσεως του Ρυμοτομικού Σχεδίου του Ιστορικού Κέντρου της πόλης Δράμας και καθορισμός όρων και περιορισμών δόμησης αυτού»

10)  Υπ´ αριθμό 3963/13-1-99 Απόφαση ΥΜΑΘ (ΦΕΚ   85/τ.Δ/11-2-1999)   «καθορισμός πυκνοδομημένων περιοχών εντός του ρυμοτομικού σχεδίου του παραδοσιακού οικισμού Σιάτιστας του Νομού Κοζάνης».

11)  .Υ.Α. 4590/4-8-99 (ΦΕΚ 662/τ.Δ/13-9-99) «Καθορισμός ειδικών χρήσεων των διατηρητέων κτιρίων του μνημειακού άξονα της οδού Αριστοτέλους της Θεσσαλονίκης από το ύψος της οδού Μητροπόλεως μέχρι το ύψος της οδού Εγνατίας και έγκριση κανονισμού λειτουργίας των χρήσεων αυτών»

12)  Π.Δ/ 18-2-2000 (ΦΕΚ 134/τ.Δ/15-3-2000) «Περί τροποποιήσεως του από 20-9-1993 Προεδρικού Διατάγματος (ΦΕΚ Δ´1209/28-9-93 ) έγκριση Μελέτης αναθεώρησης του Ρυμοτομικού Σχεδίου των διατηρητέων περιοχών Κυριώτισσας – Μπαρμπούτας – Παναγίας Δεξιάς – Κοντογεωργάκη του Δήμου Βέροιας (Ν. Ημαθίας) και καθορισμός χρήσεων, όρων και περιορισμών δομήσεως αυτών», για την ανέγερση του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού

13)  Π.Δ. 28-3-2001 (ΦΕΚ 273/τ.Δ/11-4-2001) «Καθορισμός ειδικών χρήσεων γης και κανονισμός λειτουργίας των αγορών «Βατικιώτη», «Βλάλη», «Μπεζεστένι» του ιστορικού εμπορικού κέντρου της Θεσσαλονίκης.

Δ. Διατηρητέα κτίρια κάθε μορφής προστασίας

1.Νομικό Καθεστώς Προστασίας

α) Ο Ν. 1577/85 όπως αυτός τροποποιήθηκε με το Ν. 2831/2000 (Α140).

β) Το ΠΔ/ 15-4-88 ΦΕΚ 317 Δ/28-4-88 «Διατήρηση επισκευή ή ανακατασκευή
αρχιτεκτονικών, καλλιτεχνικών και στατικών στοιχείων διατηρητέων κτιρίων».

γ) Ισχύει το Διάταγμα των όρων δόμησης της περιοχής, όπου βρίσκεται το διατηρητέο.

δ) Πέρα και πάνω από τα παραπάνω ισχύει η ατομική απόφαση του χαρακτηρισμού του κτιρίου ως διατηρητέου, στην οποία αναγράφονται όλοι οι όροι και περιορισμοί δόμησης ή χρήσης.

ε) Σημειωτέον η απόφαση αυτή, η οποία θεσπίζει ειδικούς όρους και περιορισμούς δόμησης και καθορίζει χρήσεις κατά παρέκκλιση από τις διατάξεις του Ν1577/85 καθώς και από κάθε άλλη γενική ή ειδική διάταξη υπερισχύει πάσης άλλης διάταξης, που αφορά το υπόψη διατηρητέο κτίριο.

στ) Το Υ.ΜΑ.Θ. μπορεί να καθορίζει και συμπληρωματικούς ειδικούς όρους και περιορισμούς δόμησης ή και χρήσης στα διατηρητέα κτίρια, που έχουν κηρυχθεί με προηγούμενες αποφάσεις προκειμένου να αναδειχθεί το επιζητούμενο αποτέλεσμα από κάθε διατηρητέο κτίριο.

Ε. Κτίρια προτεινόμενα για χαρακτηρισμό

  1. Νομικό Καθεστώς Προστασίας

Ισχύει εδώ το άρθρο 4 Ν. 1577/85 όπως αυτός αντικαταστάθηκε με το άρθρο 3 Ν. 2831/2000 (Α140). Όλα τα κτίρια, που έχουν προταθεί για διατήρηση από τις κατά τόπους ΕΠΑ αλλά και από κάθε είδους πολεοδομικά σχέδια και μελέτες βρίσκονται σε ένα καθεστώς μεταβατικό. Για την οριστική τους τύχη κρίνονται σε δεύτερο βαθμό από το ΥΜΑΘ. Η κρίση αυτή γίνεται είτε σε στρατηγικό επίπεδο, όπως έγινε με την περίπτωση της Νάουσας, όπου εξετάστηκαν όλα τα κτίρια και έχει επιλεγεί από αυτά ένας αριθμός για διατήρηση και έχουν χαρακτηρισθεί, είτε το κάθε κτίριο κρίνεται χωριστά μόλις υποβληθεί αίτηση και μελέτη κατεδάφισης στην οικεία πολεοδομική αρχή. Η τελευταία υποβάλλει το φάκελο στο Υ.ΜΑ.Θ., το οποίο αποφασίζει τελεσιδίκως εάν κατεδαφισθεί το υπόψη κτίριο ή εάν χαρακτηρισθεί ως διατηρητέο οπότε προχωρεί προς την κατεύθυνση αυτή.

Στ. Κτίρια σε όμορα ακίνητα (οικόπεδα) διατηρητέων κτιρίων.

  1. Νομικό Καθεστώς Προστασίας

Ισχύει εδώ το άρθρο 4 Ν. 1577/85 όπως αυτός τροποποιήθηκε με το Ν. 2831/2000 (Α140) και ιδιαίτερα η παράγραφος 4 α & β αυτού. Ακόμα το ισχύον Διάταγμα ή απόφαση όρων δόμησης της περιοχής καθώς και η ατομική απόφαση χαρακτηρισμού του γειτονικού διατηρητέου κτιρίου.

Ζ. Κτίρια για κατεδάφιση.    

1.Νομικό Καθεστώς Προστασίας

Ισχύουν οι διατάξεις του ΓΟΚ και ιδιαίτερα το άρθρο 4 παρ. 7 καθώς και οι ατομικές αποφάσεις καθορισμού όρων δόμησης και χρήσης και του Διατάγματος της περιοχής. Γενικά όλες οι μελέτες κατεδάφισης παραπέμπονται στη αρμόδια ΕΠΑΕ, ιδιαίτερα αυτές που βρίσκονται σε παραδοσιακούς οικισμούς η ζώνες προστασίας κάθε μορφής. Εάν η ΕΠΑΕ κρίνει ότι το κτίριο δεν αξίζει να διατηρηθεί τότε προωθείται ο φάκελος για έκδοση άδειας κατεδάφισης. Εάν προτείνεται ο χαρακτηρισμός τότε υποβάλλεται στο ΥΜΑΘ ο φάκελος μαζί με την πρόταση χαρακτηρισμού για την κίνηση της διαδικασίας χαρακτηρισμού.

Η. Κτίρια προς χαρακτηρισμό καθώς και στοιχεία του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος.

1.Νομικό Καθεστώς Προστασίας

Για να τεθεί ένα κτίριο υπό την αρμοδιότητα του Υ.ΜΑ.Θ πρέπει να χαρακτηρισθεί ως διατηρητέο. Αυτό γίνεται με τη διαδικασία του χαρακτηρισμού κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 4 του ΓΟΚ όπως αυτό ισχύει μετά τις 13/6/2000 και ιδιαίτερα των παραγράφων 2 & 3 αυτού.

Θ. Ετοιμορροπία. Επικινδύνως Ετοιμόρροπα κτίρια.

1.Νομικό Καθεστώς Προστασίας

α.         Γενικά ισχύουν οι διατάξεις του άρθρου 4 ΓΟΚ (Ν. 1577) όπως αυτό ισχύει μετά τις 13/6/2000. το από 13/22. 01. 1929 Π.Δ. περί επικινδύνων οικοδομών και η απόφαση 1343/1989 του ΣτΕ (τμ. Δ´).

β.         Εάν το κτίριο είναι χαρακτηρισμένο ως διατηρητέο και κρίνεται από την αρμόδια επιτροπή επικινδύνως ετοιμόρροπο εν όλω ή εν μέρει τότε εφαρμόζονται οι διατάξεις του από 15/1/88 Π.Δ. (ΦΕΚ Δ´ 317/28.4.88) «Περί διατήρησης, επισκευής ή ανακατασκευής αρχιτεκτονικών, καλλιτεχνικών και στατικών στοιχείων διατηρητέων κτιρίων».

γ.         Στην περίπτωση που κάποιο κτίριο είναι ετοιμόρροπο και κινείται η διαδικασία χαρακτηρισμού του ως διατηρητέου τότε κατά την απόφαση 1343/1989 του ΣτΕ η αρμόδια για τον έλεγχο του κινδύνου Υπηρεσία οφείλει να εξετάσει το θέμα άρσης της επικινδυνότητας με ήπια μέσα. Το θέμα γενικά καλύπτεται από τις διατάξεις του άρθρου 4 παρ. 5 α, β ,γ του ισχύοντος ΓΟΚ.

δ.         Το πνεύμα της νομοθεσίας είναι ότι το διατηρητέο κτίριο δεν κατεδαφίζεται ούτε αποχαρακτηρίζεται εκτός των ειδικών περιπτώσεων πλάνης περί τα πράγματα. Ο νομοθέτης προβλέπει την αντιμετώπιση της ετοιμορροπίας με μία σειρά μέτρων που καλύπτουν ένα πλήρες φάσμα που αρχίζει από τις επισκευές, αποκατάσταση, κατεδάφιση ή καθαίρεση επικινδύνων μερών   ή τμημάτων και επισκευή έως την πλήρη ανακατασκευή. Η μελέτη ανακατασκευής εγκρίνεται με απόφαση του Υ.ΜΑ.Θ και για την απόφαση αυτή απαιτείται αιτιολογική έκθεση της Δνσης Κοινωνικής – Πολιτιστικής Ανάπτυξης & Επικοινωνίας.

Μετά τα παραπάνω εφιστάται η προσοχή των Υπηρεσιών στη σύνταξη των Πρωτοκόλλων Ετοιμορροπίας κτιρίων ιδιαίτερα αυτών, που έχουν κριθεί από τις μελέτες της ΕΠΑ ως προτεινόμενα προς χαρακτηρισμό. Ακόμα περισσότερο όταν εκβιάζονται αποχαρακτηρισμοί ή κατεδαφίσεις διατηρητέων κτιρίων με τη λογική του «επικινδύνως ετοιμόρροπου» και των κινδύνων, που αυτό εγκυμονεί για τους χρήστες ή περίοικους ή διερχόμενους κοντά και δίπλα από αυτό.

Τέλος τονίζεται ότι αυθαίρετες κατεδαφίσεις επιβάλλουν διοικητικές ποινές αλλά και η Διοίκηση είναι υπόλογη για παράλειψη οφειλόμενης ενέργειας (άρθρο 5 Π.Δ. 15.4.88/ ΦΕΚ Δ 317/ 28.4.88) καθώς και άλλες διατάξεις περί αυθαιρέτων ). Ιδιαίτερα υπόλογη είναι η Διοίκηση για παράλειψη οφειλόμενων ενεργειών στις περιπτώσεις προστασίας της Πολιτιστικής Κληρονομιάς.

Συχνές Ερωτήσεις

1. Πως μπορώ να πληροφορηθώ εάν ένα κτήριο είναι διατηρητέο ή προτεινόμενο για διατήρηση?

Η αναζήτηση διατηρητέων ή προτεινόμενων διατηρητέων μπορεί να γίνει μέσω του ιστοτόπου της Γ.Γ.Μ.Θ. στο http://www.mathra.gr/default_2401.aspx


2. Πως μπορώ να δω εάν ένας οικισμός είναι παραδοσιακός?

Η αναζήτηση κηρυγμένων παραδοσιακών οικισμών μπορεί να γίνει μέσω του ιστοτόπου της Γ.Γ.Μ.Θ. στο http://www.mathra.gr/default_2401.aspx


3. Σε περιπτώσεις στις οποίες συνεχίζεται η ίδια ή παρόμοια χρήση-λειτουργία σε διατηρητέο κτήριο με αλλαγή επωνυμίας ή ιδιοκτήτη απαιτείται νέα έγκριση?

Δεν απαιτείται.


4. Για ποιες εργασίες μικρής κλίμακας σε διατηρητέα κτήρια αρμοδιότητας ΓΓΜΑΘ δεν απαιτείται έγκριση από την υπηρεσία?

Οι εργασίες μικρής κλίμακας για τις οποίες δεν απαιτείται έγκριση από τη ΓΓΜΑΘ είναι:

α) Εσωτερικοί χρωματισμοί.

β) Εσωτερικές επισκευές ή διασκευές που δεν θίγουν τη φέρουσα κατασκευή του κτιρίου ή την εμφάνισή του.

γ) Επισκευές δαπέδου.

δ) Επισκευές, διασκευές ή συμπληρώσεις των εγκαταστάσεων και αγωγών των κτιρίων.

ε) Μικρές επισκευές θυρών και παραθύρων χωρίς να αλλοιώνεται η μορφή τους.

στ) Μικρές και μεμονωμένες επισκευές για λόγους χρήσης, υγιεινής και προστασίας των κτιρίων.

ζ) Επισκευές εσωτερικών επιχρισμάτων ή τοπική αντικατάσταση κιγκλιδωμάτων, χωρίς χρήση ικριωμάτων, με την ίδια μορφή και υλικό και σχέδιο.

η) Αντικατάσταση κουφωμάτων, στο ίδιο άνοιγμα, με την ίδια μορφή και υλικό που είχαν κατά την περίοδο κήρυξης του κτιρίου ως διατηρητέο, μετά από έγκριση ΕΠΑΕ.

θ) Εσωτερικές διαρρυθμίσεις κτιρίων μικρής κλίμακας χωρίς επέμβαση στα φέροντα στοιχεία (στοιχεία από μπετόν, φέροντες τοίχους κ.λ.π.) και εφόσον δεν γίνεται χρήση οπλισμένου σκυροδέματος.

ι) Κατασκευή εστιών, φούρνων και τζακιών σε εσωτερικούς χώρους.

ια) Τοποθέτηση κλιματιστικών σε υφιστάμενα κτίρια (όχι στις κύριες όψεις τους), μετά από έγκριση ΕΠΑΕ, που μπορεί να χορηγείται μόνο με βάση φωτογραφίες του κτιρίου.


5. Μπορώ να αποχαρακτηρίσω το διατηρητέο μου?

Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία δεν προβλέπεται διαδικασία αποχαρακτηρισμού διατηρητέου κτηρίου


6. Ποια είναι η διαδικασία ελέγχου μελετών για θέματα αρμοδιότητας της Δ/νσης Περιβάλλοντος & Υποδομών της ΓΓΜΘ

Η διαδικασία έλεγχου μελετών φαίνεται στο http://www.mathra.gr/default_2433.aspx


7. Ποια είναι τα κίνητρα για την προστασία των διατηρητέων κτηρίων και των παραδοσιακών οικισμών?

Τα κίνητρα προστασίας διατηρητέων και παραδοσιακών οικισμών αναφέρονται στον ιστότοπο του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής στο http://www.minenv.gr//5/56/g5610.html


8. Ποια είναι η διαδικασία για την ανέγερση οικοδομών ή προσθηκών σε υφιστάμενα κτήρια σε όμορα ακίνητα διατηρητέων κτηρίων?

Η διαδικασία αναφέρεται στο με αριθμ. Πρωτ. οικ.5925/28.08.2000 έγγραφο της Γ.Γ.Μ.Θ.


9. Τι γίνεται όταν ένα διατηρητέο καταστραφεί (πυρκαγιά, σεισμός κλπ)? Αποχαρακτηρίζεται?

Το κτήριο δεν αποχαρακτηρίζεται και ανακατασκευάζεται σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ.5 του άρθρου 3 του Ν.2831/2000 «Τροποποίηση των διατάξεων του Ν.1577/1985 «Γ.Ο.Κ» και άλλες πολεοδομικές διατάξεις», σε συνδυασμό με τις διατάξεις του Π.Δ. της 15.4.1988 (ΦΕΚ 317Δ) «Διατήρηση, επισκευή ή ανακατασκευή αρχιτεκτονικών, καλλιτεχνικών και στατικών στοιχείων διατηρητέων κτιρίων», διατηρητέα κτίρια που έχουν κατεδαφιστεί ανακατασκευάζονται στην αρχική μορφή τους βάσει λεπτομερούς μελέτης αποτύπωσης και φωτογραφικής και κάθε άλλης δυνατής τεκμηρίωσης τους.


10. Πως τροποποιείται το ρυμοτομικό σχέδιο ενός παραδοσιακού οικισμού?

Ο καθορισμός των ορίων και όρων – περιορισμών δόμησης καθώς και η έγκριση ή τροποποίηση σχεδίων πόλεων και πολεοδομικών μελετών σε παραδοσιακούς οικισμούς γίνεται με Προεδρικό Διάταγμα που εκδίδεται κατόπιν προτάσεως της Γ.Γ.Μ.Θ. μετά από γνωμοδότηση του ΣΧΟΠ/ΓΓΜΑΘ.

Εδώ θα δείτε χρήσιμα links