«Ο Ναός Του Αγίου Γεωργίου Βιέννης, Ιστορία και Τέχνη». Στο πλαίσιο της ανάδειξης της ιστορίας των απόδημων Μακεδόνων στη Μεσευρώπη (1650 – 1950). Μία έκδοση του ΥΜΑΘ.
Το υπουργείο Μακεδονίας – Θράκης, στο πλαίσιο της ανάδειξης της ιστορίας των απόδημων Μακεδόνων στη Μεσευρώπη (1650 – 1950), εξέδωσε το βιβλίο «Ο Ναός του Αγίου Γεωργίου Βιέννης, Ιστορία και Τέχνη» του Δρος Γεωργίου Χρ. Τσιγάρα.
Η παρουσίαση του βιβλίου πραγματοποιήθηκε, το απόγευμα της Τρίτης 11 Οκτωβρίου 2005, στην Αίθουσα Τελετών της Παλαιάς Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Για το βιβλίο μίλησαν ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Αυστρίας και Έξαρχος Ουγγαρίας και Μεσευρώπης κ. Μιχαήλ, η Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ιστορίας της Τέχνης στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κ. Ευθυμία Γεωργιάδου – Κούντουρα και ο συγγραφέας Δρ Θεολογίας – Δρ Φιλοσοφίας κ. Γεώργιος Χρ. Τσιγάρας.
Την εκδήλωση πλαισίωσαν το Σύνολο παραδοσιακής μουσικής του τμήματος Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.
Το συντονισμό της εκδήλωσης έκανε η δημοσιογράφος κ. Μαρία Αντωνιάδου.
Ο Ναός του Αγίου Γεωργίου Βιέννης, Ιστορία και Τέχνη
Ο ναός του Αγίου Γεωργίου Βιέννης, της ομώνυμης Κοινότητας των Ελλήνων Οθωμανών υπηκόων στην πρωτεύουσα της Αυστροουγγαρίας, ανοικοδομήθηκε το έτος 1804 με τη βοήθεια του Κοζανίτη μεγαλεμπόρου Γεωργίου Καραγιάννη.
Το έτος 1898, εποχή μεγάλων αλλαγών και γόνιμων πνευματικών αναζητήσεων στην Αυστροουγγαρία, ο ναός παίρνει τη σημερινή νεοκλασσικιστική του μορφή και αποκτά κωδωνοστάσιο. Τις ανακαινιστικές αυτές εργασίες υποστήριξε οικονομικά και ο καταγόμενος από τη Βλάστη Νικόλαος Δούμπας, ενώ την επιστασία είχε ο επίσης Κοζανίτης Κωνσταντίνος Τυφόξυλος, επίτροπος του ναού.
Η ιστορία του ναού συνδέεται, όχι μόνο με τον «πολιτικό βίο» των Ορθοδόξων Ελλήνων της Βιέννης, αλλά και με την πνευματική προετοιμασία του Γένους για την Επανάσταση του 1821.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει η νεοκλασσικιστική του εξωτερική όψη δείγμα των σχέσεων των Ελλήνων της Βιέννης με την Αθήνα του 19ου αιώνα και των αρχιτεκτονικών τάσεων που επικρατούσαν εκεί, αλλά και στην Βιέννη.
Στο ναό εντοπίστηκαν μέσω στων υπογραφών τους στις φορητές εικόνες και στα άλλα κειμήλια, τα ονόματα δέκα ζωγράφων και καλλιτεχνών της Αυστροουγγαρίας, όπως του Anton Küchlmeister (1795) και του C. Bachmajer (1804), αλλά και καλλιτεχνών ελληνικής καταγωγής, όπως του κρητικού ζωγράφου Θεοδοσίου (1791), του Ιωάννη Τριγώνη (1814), γνωστού από την καλλιτεχνική του δραστηριότητα στην Τεργέστη, του Αντωνίου Αλεξανδρίδη (1863), του Αριστείδη Οικονόμου (1870) και του γιου του Γεωργίου Οικονόμου (1899). Ανάμεσα στους ζωγράφους που εργάστηκαν στο ναό ξεχωρίζει ο Κωνσταντίνος Παρθένης, ένας από τους σημαντικότερους νεοέλληνες ζωγράφους, ο οποίος φιλοτέχνησε πέντε εικόνες και μία προσωπογραφία κατά τη διάρκεια της ολιγόχρονης παραμονής του στην πρωτεύουσα της Μοναρχίας των Αψβούργων.
Στα κειμήλια του ναού αναγνωρίζονται τα βασικά εικονογραφικά στοιχεία της μεταβυζαντινής καλλιτεχνικής παράδοσης, ωστόσο ανιχνεύονται επιδράσεις των ιδεολογικών και καλλιτεχνικών ρευμάτων του 18ου και 19ου αιώνα, όπως του Διαφωτισμού και του Ρομαντισμού, της τέχνης του μπαρόκ και των Ναζαρηνών.
Η συνάντηση της μεταβυζαντινής τέχνης με την τεχνοτροπία του μπαρόκ δημιούργησε μία ενδιαφέρουσα καλλιτεχνική τάση το «Ορθόδοξο Μπαρόκ» των παραδουνάβιων περιοχών, αντανακλώντας έτσι τα νέα κοινωνικά και ιδεολογικά χαρακτηριστικά των Ελλήνων Ορθοδόξων εμπόρων, αλλά και των άλλων ομοδόξων της Αυστροουγγαρίας, οι οποίοι όχι μόνο δεν απομακρύνονται από την πίστη των προγόνων τους, αλλά προσπαθούν και να επιζήσουν στη νέα τους φιλόξενη πατρίδα.
***********************
ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΤΟ ΠΛΗΡΕΣ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΟΜΙΛΙΑΣ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ – ΘΡΑΚΗΣ
κ. ΝΙΚΟΥ ΤΣΙΑΡΤΣΙΩΝΗ
ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ – ΘΡΑΚΗΣ
κ. ΝΙΚΟΥ ΤΣΙΑΡΤΣΙΩΝΗ
ΣΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΤΟΥ Γ. ΤΣΙΓΑΡΑ
«Ο ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΒΙΕΝΝΗΣ,
ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗ»
Θεσσαλονίκη, 11 Οκτωβρίου 2005
Σεβασμιώτατοι,
Αγαπητοί συνάδελφοι,
Αξιότιμοι καθηγητές,
Εκλεκτοί παριστάμενοι,
Κυρίες και κύριοι,
Σας ευχαριστούμε θερμά για την ανταπόκρισή σας, στο αποψινό μας κάλεσμα. Η συνάντησή μας αυτή, είναι μια συνάντηση με την ιστορία, με τους προγόνους μας, με τον Πολιτισμό μας.
Είναι πολύ μεγάλη τιμή για την περιοχή μας, που βρίσκεστε σήμερα εδώ έχοντας διανύσει αρκετά χιλιόμετρα (ο σεβασμιώτατος ήρθε από την Βιέννη), προκειμένου να φωτίσετε με την γνώση σας αυτό το σημαντικό κομμάτι της ιστορίας μας.
Είναι γεγονός πως η προσφορά του Απόδημου Ελληνισμού, ιδιαίτερα των Μακεδόνων, στις χώρες της Μεσευρώπης κατά την περίοδο της οθωμανικής κυριαρχίας, είναι ένα από τα σπουδαιότερα κεφάλαια της νεοελληνικής ιστορίας, που δυστυχώς όμως, παραμένουν και σήμερα όχι ιδιαίτερα γνωστά στο ευρύτερο κοινό.
Το βιβλίο του κ. Γεωργίου Τσιγάρα «Ο Ναός του Αγίου Γεωργίου Βιέννης, Ιστορία και Τέχνη», του οποίου την έκδοση ανέλαβε το Υπουργείο Μακεδονίας – Θράκης, παρουσιάζεται για πρώτη φορά, εδώ απόψε στην Κοζάνη, «φωτίζει» μια ενδιαφέρουσα πτυχή της προσφοράς αυτής, που είναι η εθνική και εκκλησιαστική ζωή των Ελλήνων Ορθοδόξων της Βιέννης.
Οι Δυτικομακεδόνες της Βιέννης ευεργέτησαν την Κοινότητα και συνεισέφεραν στον εξοπλισμό του ναού με φορητές εικόνες και ιερά σκεύη. Ο Κωνσταντίνος Τυφόξυλος, από την Κοζάνη, γνωστός στην ιδιαίτερη πατρίδα του για τις ευεργεσίες του, πρωτοστάτησε στην ανακαίνιση του ναού κατά το έτος 1898.
Μέσα από τις σελίδες αυτού του βιβλίου καταγράφεται η πολυποίκιλη προσφορά των απόδημων Μακεδόνων στην διαμόρφωση του πολιτιστικού προσώπου του Ελληνισμού της Βιέννης, που έγινε με την υποστήριξη της λειτουργίας των κοινοτικών καταστημάτων και των ναών, αλλά και με τη φροντίδα τους για τον εξοπλισμό των εκκλησιών με κειμήλια και έργα τέχνης φιλοτεχνημένα από γνωστούς καλλιτέχνες της εποχής τους.
Στη Βιέννη τυπώθηκε πλήθος βιβλίων, τα οποία διαδραμάτισαν σπουδαίο ρόλο στην πνευματική και εθνική αφύπνιση του Ελληνισμού, στα τέλη του 18ου και στις αρχές του 19ου αιώνα, με αποτέλεσμα την απελευθέρωση του Ελληνισμού και τη σύσταση του ανεξάρτητου νεοελληνικού κράτους.
Το ΥΜΑ-Θ, γιορτάζει φέτος τα 50 χρόνια από την ίδρυσή του, το 1955 από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή.
Σ’ αυτό το πλαίσιο έχει εκδοθεί ήδη ένας επετειακός τόμος για την ιστορία του, που αρχίζει ως Γενική Διοίκηση από το 1912, έχει εκδοθεί το βιβλίο του κ. Στράτου Ηλιαδέλη με τίτλο «οι Έλληνες της Μεσευρώπης» και σήμερα το βιβλίου του κ. Γεωργίου Τσιγάρα «Ο Ναός του Αγίου Γεωργίου Βιέννης, Ιστορία και Τέχνη».
Θέλω να ευχαριστήσω τον συγγραφέα κ. Τσιγάρα γι’ αυτή την εξαιρετικά επιμελημένη εργασία του, τη δημοσιογράφο κ. Μαρία Αντωνιάδου και την καθηγήτρια κ. Ευθυμία Γεωργιάδου – Κούντουρα, που προσφέρθηκαν με πολύ χαρά να παρουσιάσουν αυτό το βιβλίο.
Θέλω τέλος να ευχαριστήσω τον σεβασμιώτατο Βιέννης κ. Μιχαήλ, που στήριξε και στηρίζει όλες αυτές τις προσπάθειες.
Ήταν δική του η πρόταση για την έκδοση αυτού του βιβλίου, τον ευχαριστώ γι’ αυτό, αλλά και για το καθοριστικό παρόν που δίνει συνεχώς σε όλες τις μάχες για τις ελληνικές υποθέσεις στα κράτη της ευρύτερης αυτή περιοχής, που οι Έλληνες σε χρόνια δύσκολα επέλεξαν ως δεύτερες πατρίδες τους.
Σας ευχαριστώ,
Νίκος Τσιαρτσιώνης
Υπουργός Μακεδονίας – Θράκης
